19 ต.ค. 2022
ถ้าคุณเห็นคนที่ผอมลง มากๆ สภาพน่าสงสัย คุณคิดว่าเป็นเพราะอะไร?
ผอมลง? หรือน้ำหนักลด/น้ำหนักตัวลด (Weight loss) ในทางการแพทย์หมายถึง การลดลงของเนื้อเยื่อในร่างกายส่วนใหญ่คือ เนื้อเยื่อเกี่ยวพันเช่น ไขมัน กล้ามเนื้อ และความหนาแน่นกระดูก ทั้งนี้อาจเกิดโดยไม่ได้ตั้งใจ (Unintentional weight loss) กล่าวคือ เกิดจากโรค หรือเกิดจากการตั้งใจ (Intentional weight loss) ซึ่งคือ การลดน้ำหนัก การอดอาหาร หรือกินยาเพื่อการลดน้ำหนัก
โรคที่เป็นสาเหตุให้ผอมลงหรือน้ำหนักลด มีได้หลากหลายโรค ทั้งโรคที่เกิดจากการติดเชื้อและโรคหรือภาวะที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ โดยสาเหตุที่ทำให้ผอมลงมักเกิดจากอาการของโรคนั้นๆ โดยอาการสำคัญที่ทำให้ผอมลงคือ การเบื่ออาหาร อาการคลื่นไส้ อาการท้อง เสียเรื้อรัง และบางครั้งแพทย์หาอาการที่เป็นต้นเหตุไม่ได้
- โรคติดเชื้อที่มักพบเป็นสาเหตุให้ผอมลง/น้ำหนักลดได้แก่ โรคติดเชื้อเฉียบพลันชนิดที่รุนแรงต่างๆเช่น โรคไทฟอยด์ และไข้หวัดใหญ่ชนิดที่รุนแรง และโรคติดเชื้อเรื้อรังต่างๆเช่น วัณโรค โรคเอดส์
โรคเอดส์ (หมายเหตุ โรคเอดส์เกิดจากการติดเชื้อ HIV ซึ่งหากไม่รักษาด้วยยาต้านไวรัส ร่างกายจะมีภูมิคุ้มกันบกพร่องจนกระทั่งพัฒนาไปเป็นโรคเอดส์)
นับตั้งแต่มีการตรวจพบผู้ติดเชื้อ HIV คนแรกของประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๗ เป็นต้นมาจำนวนผู้ป่วยโรคเอดส์ก็พุ่งทะยานขึ้นอย่างรวดเร็ว วันนี้จึงขอนำเสนอการดูแลตนเองให้มีสุขภาพ ที่ดี สำหรับผู้ติดเชื้อ HIV ซึ่งเมื่อมีการติดเชื้อ HIV เกิดขึ้น ร่างกายจะมีการเปลี่ยนแปลงดังนี้
– เชื้อ HIV จะทำให้โครงสร้างและหน้าที่ของเซลล์มีการเปลี่ยนแปลงมีผลกระทบต่อการดูดซึมสารอาหารผิดปกติ ทำให้เกิดอาการเบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน มีแผลในปาก ระดับกรดในกระเพาะอาหารลดลง และท้องร่วงเป็นต้น
– เชื้อ HIV มีผลต่อการเผาผลาญสารอาหาร โดยมีการนำเอกสารอาหารโปรตีนมาใช้เป็นพลังงานก่อนไขมัน มีผลทำให้ผู้ติดเชื้อมีน้ำหนักลดลง ร่างกายซูบผอม
– ผู้ติดเชื้อจะมีการนำเอาพลังงานมาใช้มากขึ้น แม้ว่าผู้ติดเชื้อจะนอนพักอยู่เฉย ๆ ซึ่งทำให้เกิดความอ่อนเพลียและเซื่องซึม
สำหรับการดูแลตนเองให้มีสุขภาพที่ดีสำหรับผู้ติดเชื้อ HIV ควรเริ่มต้นจากการติดเชื้อในระยะแรก ๆ รีบรับยาต้านไวรัสเอชไอวี ซึ่งหมายถึงระยะที่ผู้ติดเชื้อยังไม่มีการ แต่ถ้าเจาะเลือดจะพบว่ามีเลือดบวกไปตลอดชีวิต ซึ่งการดำเนินของโรคจะช้าหรือเร็วขึ้น เนื่องมาจากสาเหตุหลายอย่าง เช่น อายุเพศ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โรคแทรกซ้อน และอาหารจะเป็นปัจจัยหนึ่งที่ผู้ติดเชื้อทุกคนสามารถดูแล โดยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อนำไปเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันโรคและเป็นผลให้ผู้ติดเชื้อมีอายุ ยืนยาวขึ้น
2. โรคหรือภาวะที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อเช่น โรคไตเรื้อรัง โรคหัวใจวาย โรคขาดอาหาร โรคท้องเสียเรื้อรัง โรคแผลร้อนใน โรคออโตอิมมูน/โรคภูมิต้านตนเอง โรคมะเร็ง ปัญหาด้านอารมณ์/จิตใจเช่น ความเครียดและอาการซึมเศร้า และผลข้างเคียงจากยาบางชนิดที่ทำให้เกิดอาการเบื่ออาหารและ/หรือคลื่นไส้เช่น ยาต้านไวรัสในโรคเอดส์ หรือยาไทรอยด์ฮอร์โมนที่ใช้รักษาโรคของต่อมไทรอยด์
การผอมลงอาจเกิดเพียงอาการเดียวหรือเกิดร่วมกับอาการอื่นๆก็ได้เช่น มีไข้ต่ำๆ เบื่ออาหาร คลื่นไส้ หรือท้องเสียเรื้อรัง
ถ้าผอมลงโดยที่ไม่รู้สาเหตุคือ น้ำหนักลดลงมากกว่าปกติ 5% ในระยะเวลา 6 เดือน โดยไม่ได้เกิดจากมีโรคและไม่ได้ตั้งใจอดอาหาร ทางการแพทย์จัดว่าเป็นอาการผิดปกติที่ควรพบแพทย์/ไปโรงพยาบาล เพื่อหาสาเหตุ
แหล่งอ้างอิง
- https://haamor.com/น้ำหนักลด
2. Weight loss http://en.wikipedia.org/wiki/Weight_loss [2015,Oct3]
3. Weight loss –unintentional http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003107.html [2015,Oct3]
4. https://www.ryt9.com/s/prg/144809