เมื่อจะใช้ Dolutegravir ต้าน HIV

21 เม.ย. 2025

ข้อควรคำนึงถึงการใช้ยาต้านเอชไอวีที่มี Dolutegravir เป็นส่วนประกอบ

ยา Dolutegravir เป็นยาต้านเชื้อเอชไอวี ในกลุ่ม Integrase inhibitor ออกฤทธิ์ยับยั้งกระบวนการรวมรหัสพันธุกรรมของไวรัสเข้ากับรหัสพันธุกรรมของเซลล์เม็ดเลือดขาวในมนุษย์ ( Integrase)  ใช้ได้สำหรับ เด็กอายุ 6 ปีขึ้นไป และผู้ใหญ่

ในการต้านเชื้อเอชไอวีจำเป็นต้องใช้ยาหลายตัวผสมกัน ไม่สามารถใช้เพียงตัวเดียวได้ ซึ่ง จะต้องมียาที่ออกฤทธิ์ยับยั้งไวรัสในกลไกที่ต่างกัน ตัวอย่างเช่น

  • ยาชนิดที่ออกฤทธิ์ยับยั้งกระบวนการสังเคราะห์รหัสพันธุกรรมของไวรัส
  • ยาชนิดที่ออกฤทธิ์ยับยั้งกระบวนการรวมรหัสพันธุกรรมของไวรัสเข้ากับรหัสพันธุกรรมของเซลล์เม็ดเลือดขาวในมนุษย์
  • ยับยั้งการประกอบร่างไม่ให้เชื้อไวรัสแบ่งตัว

แนวทางการรักษาและป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีของประเทศไทยปี 2564/2565 แนะนำให้ใช้สูตรยาที่มีหนึ่งในนั้นเป็น Dolutegravir เป็นส่วนประกอบสำหรับทั้งป้องกันเอชไอวี และรักษาผู้มีเชื้อเอชไอวี  

  1. การป้องกันเอชไอวี ใช้ยาที่มี Dolutegravir เป็นส่วนประกอบของยาต้านเอชไอวีฉุกเฉิน ที่เรียกว่ายา PEP (Post-Exposure Prophylaxis) รูปแบบยาเม็ด รับประทานทันทีหลังมีความเสี่ยงภายใน 72 ชั่วโมง
  2. การใช้เป็นยารักษา ใช้ยาที่มี Dolutegravir เป็นส่วนประกอบในสูตร ต่างๆ

ทั้งนี้ผลิตภัณฑ์ยาที่ใช้ มีหลากหลาย ได้แก่

  • ยาสามชนิดแยกเม็ดกัน และต้องรับประทานรวมกัน
  • ยาสองชนิดรวมกัน และมีอีกหนึ่งชนิดแยกเม็ดกัน และต้องรับประทานรวมกัน
  • ยาสามชนิดรวมกันในเม็ดเดียว

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ของ Dolutegravir ที่มีในประเทศไทย ได้แก่

ข้อควรคำนึงเกี่ยวกับยา Dolutegravir

  • หากมีปัญหาสุขภาพ เช่น โรคตับรุนแรง ไวรัสตับอักเสบ B, ไวรัสตับอักเสบ C, โรคไตรุนแรง ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา
  • หากมีภาวะดื้อยาที่ใช้รักษาการติดเชื้อเอชไอวีชนิดอื่น ควรแจ้งแพทย์ก่อนใช้ยา
  • หากมีภาวะซึมเศร้า หรือโรคทางอารมณ์ ควรแจ้งแพทย์ก่อนใช้ยา
  • ผู้ป่วยหญิง ควรตรวจการตั้งครรภ์ก่อนใข้ยา Dolutegravir เนื่องจากยานี้อาจส่งผลต่อทารกที่มีอายุครรภ์สามเดือนแรก
  • ไม่ควรรับประทานพร้อมวิตามินรวม แคลเซียม แมกนีเซียม อลูมิเนียม สังกะสี เหล็ก ยาลดกรดและนม เนื่องจากอาจมีผลลดการดูดซึม Dolutegravir ได้ ผู้ป่วยที่ต้องการรับประทานวิตามินและแร่ธาตุร่วมด้วย ควรรับไม่ควรรับประทานร่วมกับยาแก้ปวดในกลุ่มที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เนื่องจากอาจทำให้เกิดความเป็นพิษต่อไตมากขึ้น
  • ไม่ควรรับประทานร่วมกับยาแก้ปวดในกลุ่มที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เช่น Ibuprofen, Naproxen, Piroxicam, Diclofenac เนื่องจากอาจทำให้เกิดความเป็นพิษต่อไตมากขึ้น
  • Dolutegravir อาจส่งผลให้เกิดอาการเวียนศีรษะ จึงควรหลีกเลี่ยงการขับขี่ยานพาหนะ การทำกิจกรรมที่ต้องตื่นตัวอยู่ตลอดเวลา และการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ในระหว่างใช้ยา
  • อาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงเช่น เวียนศีรษะ ปวดศีรษะ ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน นอนไม่หลับ อ่อนเพลีย ซึมเศร้า รู้สึกเป็นกังวล ปวดท้อง ท้องอืด และคันผิวหนัง หากอาการในข้างต้นไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง ผู้ป่วยควรแจ้งให้แพทย์ทราบ
  • หากพบอาการผิดปกติบางอย่างที่มีความรุนแรง ผู้ป่วยควรหยุดใช้ยาแล้วรีบไปพบแพทย์ทันที เช่น
    • อาการแพ้ยาเช่น มีไข้ หายใจลำบาก อ่อนเพลีย ปวดกล้ามเนื้อและข้อต่อตามร่างกาย เกิดแผลพุพองหรือผิวหนังลอก เกิดแผลในปาก ดวงตาบวมแดง หรือเกิดอาการบวมบริเวณใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น และลำคอ
    • สัญญาณของภาวะไทรอยด์เป็นพิษ(Overactive Thyroid) เช่น กระวนกระวาย รู้สึกเป็นกังวล หัวใจเต้นเร็วและแรง รู้สึกร้อนง่ายผิดปกติ ตาโปน หรือพบคอพอก

แหล่งอ้างอิง

    1. https://pharmacy.mahidol.ac.th/dic/knowledge_full.php?id=64
    2. https://www.pobpad.com/