02 มิ.ย. 2023
SOGIE (โซจี) คืออะไร? ย่อมาจากอะไร?
ก่อนอื่นมาร่วมตอบแบบสำรวจกัน
SOGIE หมายถึงรสนิยมทางเพศ อัตลักษณ์ทางเพศ และการแสดงออก SOGIE มักถูกพูดถึงเกี่ยวกับประเด็นของ LGBTQ แต่ไม่จำกัดเฉพาะคนกลุ่มนี้ ทุกคนมี SOGIE!
Sexual Orientation: SO หรือ รสนิยมทางเพศ หมายถึง อารมณ์ ความรู้สึกเชิงชู้สาว และความดึงดูดทางเพศต่อ… (หรือไม่ดึงดูดต่อ…) ทั้งในเพศตรงข้ามและเพศเดียวกัน เช่น เลสเบี้ยน เกย์ และไบเซ็กชวลอยู่ภายใต้ร่มนี้ นั่นเป็นเพราะเราพูดถึงคนที่ดึงดูดใจ รักต่างเพศ (มักใช้คำว่า Cisgender หรือ Straight) ก็อยู่ภายใต้ร่มนี้ เป็นสัญชาตญาณที่เกิดมาพร้อมกับความเป็นมนุษย์ เป็นปกติของความเป็นมนุษย์
แม้ว่าคำว่า “เพศ” จะเป็นชื่อเรียก แต่รสนิยมทางเพศในความหมายกว้างที่สุดยังครอบคลุมถึงแรงดึงดูดทางอารมณ์และโรแมนติกด้วย ตัวอย่างเช่น คนที่ไม่มีเพศสัมพันธ์อาจไม่ได้รับแรงดึงดูดทางเพศ พวกเขาอาจยังคงสัมผัสกับแรงดึงดูดที่โรแมนติกและยังคงสนใจในความสัมพันธ์กับผู้อื่น คำต่างๆ เช่น เฮเทอโรแมนติก (Heteromantic) โฮโมโรแมนติก (Homoromantic) และไบโรแมนติก (Biromantic) อยู่ภายใต้ร่มนี้
Gender Identity: GI หรือ อัตลักษณ์ทางเพศ หมายถึง ความสำนึกรู้และการแสดงออกทางเพศภาวะเกี่ยวกับความเป็นเพศภาวะของตัวเองซึ่งอาจจะสอดคล้องหรือไม่สอดคล้องกับเพศกำเนิด อัตลักษณ์เป็นเรื่องส่วนบุคคลและถูกกำหนดโดยบุคคลที่ระบุตนเองเท่านั้น The Human Rights Campaign (HRC) อธิบายอัตลักษณ์ทางเพศว่าเป็น “แนวคิดที่ลึกที่สุดเกี่ยวกับตนเองว่าเป็นเพศชาย เพศหญิง ผสมผสานกันของทั้งสองอย่าง หรือไม่มีเลย – นั่นคือปัจเจกบุคคลรับรู้ตนเองและสิ่งที่พวกเขาเรียกตนเองว่าอย่างไร”
เพศของคนๆ หนึ่งเป็นเรื่องทางชีววิทยาและมักกำหนดให้ตั้งแต่แรกเกิดโดยพิจารณาจากลักษณะทางกายวิภาคภายนอกที่สังเกตได้ ซึ่งอาจเป็นเพศชาย เพศหญิง หรือเพศกำกวม ในขณะเดียวกัน เพศในสำนึกของคนเราอาจไม่จำเป็นต้องตรงกับเพศกำเนิดตนก็ได้ ตัวอย่างเช่น คนข้ามเพศจะระบุเพศตนที่ต่างกับเพศแรกเกิด
Gender Expression: GE หรือ การแสดงออกทางเพศภาวะ หมายถึงวิธีที่ “บุคคลแสดงออกหรือนำเสนอเพศของตนในที่สาธารณะ” อาจรวมถึงเสื้อผ้า พฤติกรรม ความสนใจ และลักษณะทั่วไป ซึ่งอาจมาจากการสั่งสอนของครอบครัว เช่น ผู้ชายต้องแต่งกายสีเข้ม มีความเข้มแข็ง ส่วนผู้หญิงควรไว้ผมยาว แต่งหน้า ท่วงท่าการเดิน ความอ่อนโยน
แม้ว่าการแสดงออกทางเพศจะเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับอัตลักษณ์ทางเพศ แต่สิ่งสำคัญคือต้องจำไว้ว่าการแสดงออกทางเพศนั้นเป็นเรื่องส่วนตัวมากเช่นกัน บุคคลจะเป็นผู้เลือกว่าจะแสดงออกอย่างไร การแสดงออกทางเพศของคนนั้นไม่จำเป็นต้องตรงกับความคิดของสังคมที่วางกรอบอัตลักษณ์ทางเพศที่แน่นอนของคนไว้
Sex Characteristic: SC หรือ เพศสรีระ หมายถึง ลักษณะทางเพศของบุคคลที่ติดตัวมาแต่กําเนิดซึ่งถูกกําหนดให้เป็น 2 เพศ นั่นคือ เพศหญิง และเพศชาย
ตัวอย่าง
การเป็น QUEER หมายถึงอะไร?
Queer เป็นคำศัพท์ SOGIE ที่สามารถอธิบายถึงรสนิยมหรืออัตลักษณ์ทางเพศของบุคคลที่ไม่ใช่เพศตามที่สังคมคุ้นเคย (นั่นคือสังคมมักกำหนดว่า Cis-Heterosexual เป็นเพศปกติ) ตัวอย่างเช่น บุคคลที่เป็น Queer อาจรู้สึกดึงดูดใจต่อเพศเดียวกันเท่านั้น แต่ระบุตนเองว่าเป็น cisgender หรือ รู้สึกดึงดูดใจกับทุกเพศและระบุตนเองว่าเป็น non binary
น่าเศร้าที่ queer ถูกใช้เป็นคำดูถูกเหยียดหยาม LGBTQ ในอดีต ดังนั้นบางคนในชุมชนจึงไม่สบายใจที่จะใช้คำนี้เพื่ออธิบายตัวเอง ถึงกระนั้น หลายคนเลือกที่จะเรียกตัวเองด้วยคำนี้อย่างเต็มภาคภูมิ ทางที่ดีที่สุด ควรถามว่าพวกเขาระบุตัวตนอย่างไรก่อนที่จะพูดถึงพวกเขาว่าเป็น Queer
ความสำคัญของ SOGIE
SOGIE เป็นส่วนสำคัญของตัวตนของบุคคล ว่าเป็น queer หรือ cisgender หรือไม่ อย่างไรก็ตาม มันสำคัญอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่ไม่ได้ระบุว่าตัวตนว่าเป็น straight หรือ cisgender เนื่องจากมันทำให้พวกเขามีภาษาในการแสดงออกเรื่องเพศและเพศภาวะในทางที่เหมาะสมและแท้จริงมากขึ้น
ปัจจุบัน หลายประเทศยอมรับว่าคุณลักษณะของ SOGIE ได้รับการคุ้มครองในกฎหมายต่อต้านการเลือกปฏิบัติ เพื่อให้แน่ใจว่าคนเพศทางเลือกรวมถึง queer ไม่ถูกเลือกปฏิบัติหรือถูกบังคับให้ปฏิบัติตามบรรทัดฐานทางสังคม แต่กระนั้นยังมีบางประเทศ เช่น ฟิลิปปินส์ยังคงมีร่างกฎหมาย SOGIE ที่ยังไปไม่ถึงไหน (แล้วประเทศไทยล่ะ…?)
SOGIE มีไว้สำหรับทุกคน
SOGIE ดูเหมือนจะไปในทำนองเดียวกับประเด็น LGBTQ แต่สิ่งสำคัญคือต้องจำไว้ว่าทุกคนมี SOGIE การทำความเข้าใจอย่างน้อยในสิ่งที่เป็นพื้นฐานของ SOGIE ก็สามารถช่วยให้ทุกคนสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยมากขึ้นและเปิดกว้างมากขึ้นต่อกันและกัน
แหล่งอ้างอิง
- https://gayety.co/what-does-sogie-mean
- https://riccosmartdata.com/sogies/